به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» به مناسبت سالروز رحلت آیت الله العظمی تبریزی بخشی از توصیه های این مرجع تقلید شیعه را در پاسخ به سئوالات جمعی از طلاب علوم دینی و جوانان منتشر می کند.

چگونگی محبت و عرض ارادت به اهل بيت (عليهم السلام)

محبت و عرض ارادت به اهل بيت (عليهم السلام) بايد واقعى باشد. انسان ابتدا بايد زندگى خود را به نحوى تنظيم نمايد كه از دستورات آن بزرگواران (عليهم السلام) سرمشق گرفته باشد و نسبت به مصائب اهل بيت (عليهم السلام) خالصانه ابراز احساسات كند؛ در مجالس آنان شركت نمايد؛ در حفظ شعائر كوشا باشد و در مقابل شبهات ايستادگى نمايد و در همه امور به آنان (عليهم السلام) توسل كند كه طريق نجات هستند.

*ياد مرگ و دچار غرور نشدن

يكى از مؤثرترين مورد، زيارت قبور است. انسان با زيارت قبور، ياد مرگ مى افتد و سعى مى كند از گناه دور باشد.

*مطالعۀ مناسب و محترم شمردن کتب

كتبى كه در اختيار يك طلبه است، فقه آل محمد و احاديث اهل بيت (عليهم السلام) است، بايد با احترام خاص به مطالعه آن ها بپردازيد.

اعمالی که باعث جلب توجه پروردگار و اهل بيت (عليهم السلام) می شود.

«عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ اِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحِبُّ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِينَ كُلِّ عَبْدِ دَعّاء فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعاءِ فِى السَّحَر إلى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإنّها ساعَةٌ تُفْتَحُ فِيها اَبْوابُ السَّماءِ، وَتُقْسَمُ فِيهَا الأرْزاقُ، وَتُقْضى فِيهَا الْحَوائِجُ الْعِظامُ». (1)

امام محمد باقر عليه السّلام فرمود: به راستى كه خداوند عزّ و جل از ميان بندگان مؤمن خود، هر كسى را كه بسيار دعا كند، دوست دارد؛ پس بر شما باد به دعا كردن در هنگام سحر تا طلوع آفتاب؛ زيرا كه در آن ساعت درهاى آسمان گشوده مى‏شود و نسيم رحمت وزيدن مى‏گيرد و روزى قسمت مى‏شود و خواسته ‏هاى بزرگ در آن برآورده مى‏شود.

ضمن مراعات مسائل شرعى و انجام تكاليف الهى سعى كنيد، توسل خود را بيشتر كنيد و با دعا و نيايش خصوصاً در نيمه شب خود را به پروردگار يكتا نزديك كنيد و ان شاء اللَّه آن ساعت كه درب هاى آسمان باز است، شما جزء كسانى باشيد كه حاجتتان برآورده گردد از تواضع و فروتنى و ساده زيستى غافل نباشید، مأيوس نباشيد، توسل كنيد؛ به آرزوى خود ان شاء اللَّه خواهيد رسيد.

*مقدار انجام مستحبات

اگر يك طلبه جوان بخواهد با پرداختن به مستحبات از درس خود عقب بيفتد، نصيحت مى كنم كه اول به درس همراه با تهذيبِ نفس اهميت دهيد و اگر مشغول شدن به عبادتِ مستحبى موجب شود كه در درس و بحث عقب بيفتيد يا درس كم اهميت شود، بايد ابتدا درس را مقدم كرد. براى يك طلبه جوان تقويت بُنيه علمى فعلاً از همه افعال مقدم است (همراه با تهذيب نفس) و ان شاء الله وقتى مُلّا شديد، مى توانید در كنار درس به مستحبات بپردازيد.

*انتخاب روش تحصیل از سوی طلاب باید چگونه باشد ؟

اگر مراد شما آن است كه هر كس بر طبق استعداد خود تلاش مى كند، اين امر طبيعى است؛ ما بارها به مسئولين حوزه گفته ايم كه طلاب بايد در انتخاب استاد مختار باشند و طبق استعداد خود درس بخوانند. نمى توان يك طلبه مستعد و قوى را با طلبه اى كه در درس، كُند پيش مى رود در يك كلاس قرار داد. از اين رو انتخاب روش تحصيل، به خود طلبه بستگى دارد كه بر طبق استعداد خود درس بخواند.

اما اگر مراد شما آن است كه طلاب با انتخاب كتب مختلف سعى مى كنند، پيشبرد درس داشته باشند، نصيحت مى كنم كه طلاب همان روش قديم حوزه را پيش گيرند و با خواندن كتب سنتى، خود را به كمال علمى برسانند و تا كتاب قبلى را خوب نخوانده اند، كتاب ديگرى را شروع نكنند و سعى كنند كتابى را كه تمام كردند، آن را تدریس کنند. من خودم آن زمان كه رسائل درس مى گفتم، هر وقت به آن كتاب مراجعه مى كردم يك مطلب جديد به دست مى آوردم. علاوه بر اين در تحصيل نبايد از روش سنتى حوزه خارج شد. علماى بزرگ به واسطه اين كتاب ها به مراتب عالى رسيده اند و توانستند، خدمات مؤثرى داشته باشند.

طلاب عزيزم! بدانيد كه زحمت كشيدن و درس خواندن بر طبق روش قديم حوزه، همراه با تهذيب و توكل الهى، موفقيت به دنبال خواهد داشت.

*   پاسخ های حضرت آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره) به سؤلات جوانان   

*چه راهى انتخاب كنيم تا در آخرت رستگار باشيم؟.

شاكر باشيد كه خدا اين توفيق را به شما داده كه به دنبال رستگارى هستيد. با چنگ زدن به حبل متين اهل بيت (عليهم السلام) و توسل به آنان سعى كنيد كه رضايت آن ها را در هر كارى جلب نماييد كه رضايت آن بزرگواران، رضاى خداست؛ از تهذيب نفس غافل نباشيد و از تعاليم اهل بيت (عليهم السلام) الهام بگيريد. خود را متخلّق به اخلاق حسنه نموده و تكاليف شرعى خود را با دقت انجام دهيد، والله المسدّد.

* مسائل شرعى را تا چه حد ياد بگيريم؟.

بر هر مكلفى واجب است مسائل شرعى خود را كه به آن مبتلا است، ياد بگيرد و هر مسأله اى را كه نمى داند، سؤال كرده و يا به رسالۀ عمليه رجوع كند؛ و سعى كند هر روز مسأله اى جديد ياد بگيرد. از همان سن جوانى بايد به فراگيرى مسائل شرعى اهتمام ورزيده تا خداى ناكرده بعداً متوجه نشود كه اعمالى كه انجام داده اشكال داشته و سرانجام به مشقت بيفتد. طلاب بايد مسائل شرعى را به خوبى فرا بگيرند و آن ها را به درستى به مردم منتقل كنند و در هر فرصت ممكن در مجلس عوام، بعضى مسائل متبلا به را مطرح كنند.

 *متأسفانه چند وقتى است كه در خلوت مرتكب گناه مى شوم و بعد از گناه، ياد قبر و قيامت مرا سخت رنج مى دهد و پشيمانى تمام وجود مرا مى گيرد. گاهى آن قدر از خودم بدم مى آيد كه حاضر نيستم صورت خود را در آينه ببينم، راهنمايى كنيد چگونه از اين بلاى خانمان سوز نجات پيدا كنم؟.

شيطان همواره در كمين است و انسان بايد آن قدر تهذيب نفس داشته باشد كه اجازه ندهد شيطان در او رسوخ پيدا كند و او را فريب دهد. توسل كنيد و قبل از اينكه پشيمان شويد، شيطان را از خود برهانيد؛ زيرا خداى ناكرده اگر سريع به فكر خود نباشيد ممكن است نتوانيد در آينده از القائات شيطان رها شويد. تا جوان هستيد، فرصت داريد خود را خلاص كنيد. اولين گام براى شما اين است كه يك شخص متديّن را راهنماى خود قرار دهيد؛ از فردى كه خود صاحب كمال است، كمك بخواهيد و قدرى از روز را با او بگذرانيد. سعى كنيد با افراد متدين معاشرت كنيد و با افرادى كه فكر و حركت آن ها شما را به گناه مى كشاند، هم صحبت نشويد. از مجالست با افرادى كه همراهى با آن ها شهوت شما را تحريك مى كند، دورى كنيد و افكار شيطانى را از فكر خود محو نماييد. به معنويات روى آوريد و در مجالس وعظ و خطابه شركت كنيد. أذكار خود را بيشتر كنيد و در هر كارى از خدا كمك بخواهيد. با خود زياد خلوت نكنيد و تنها در جايى نمانيد و تا خوابتان نگرفته به رختخواب نرويد. اگر فكر گناه به ذهنتان خطور كرد از محل خارج شده و شروع به قدم زدن نماييد و خود را به كارى مشغول كنيد تا فكر باطل از ذهن شما خارج شود. بايد ببينيد سبب اصلى تحريك شهوت شما چيست، آن را علاج و يا از آن دورى كنيد، با مرور زمان مسأله گناه را إن شاء الله فراموش خواهيد كرد. اگر بتوانيد هنگامى كه شيطان به سراغ شما آمد، وضو ساخته و شروع به نماز خواندن نماييد، بسيار مؤثر خواهد بود؛ در آن بركاتى است كه شما را در جهت خلاصى از اين مشكل كمك خواهد كرد، برايتان دعا مى كنم موفق باشيد.

*چند وقتى است كه گرفتارم چه كنم مرا راهنمايى نماييد؟ به هر درى مى زنم مشكلم حل نمى شود!.

دنيا، دار بلا و امتحان است و همۀ افراد به نحوى گرفتارى و مشكل دارند؛ گرفتارى دنيا خلاصى ندارد، وليكن به بركت و عنايت اهل بيت (عليهم السلام) زود گذر است. كارى كنيد كه در آخرت گرفتار نباشيد. عمل در دنيا، ميزان در آخرت است پس عمل خود را خالصانه و براى رضايت خدا انجام دهيد تا درب هاى رحمت بر شما باز شود.

در همه كارهايتان توكل و توسّل كنيد و هر فعلى را كه مى خواهيد انجام دهيد؛ حضرات معصومين (عليهم السلام) را واسطه قرار دهيد. زياد ذكر بگوييد و در دعا خواندن كوتاهى نكنيد و سعى كنيد از عزيزانى كه داراى كمال هستند و در تهذيب نفس موفق بوده اند كمك بگيريد، إن شاءالله موفق خواهيد شد.

*با توجه به اينكه دانش آموز هستم، با چه كسانى معاشرت كنم و چه نصيحتى مى فرماييد؟.

بدانيد كه جوانى سرمايه اى بزرگ، اما زودگذر است كه قابل برگشت نمى باشد؛ بنابراين از افرادى كه معاشرت با آنان، عمر انسان را هدر مى دهد، بپرهيزيد. در انجام وظايف شرعى و تحصيل كمالات كوشا باشيد و با ياد خدا، عنايت به حساب قيامت و توجه و توسل به ائمه اطهار (عليهم السلام) سعادت دنيا و آخرت خود را تضمين كنيد. واللَّه الهادى الى سواء السبيل.

منبع: نصايح، درس هاى برگرفته از (زىّ طلبگى و آداب تعليم و تعلّم) آية الله العظمى ميرزا جواد تبريزى (ره)

 پاورقی:

(1)- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 161